Często piszemy o bardzo różnych schorzeniach i kontuzjach, którym towarzyszy ból. Warto więc przedstawić subiektywne skale oceny bólu, którymi może posłużyć się specjalista podczas konsultacji, prosząc pacjenta o ocenę stopnia odczuwania bólu. W dalszej części artykułu zaprezentujemy dwie, najczęściej wykorzystywane skale oceny bólu podczas wizyt u fizjoterapeuty czy lekarza.<
Bój jako odczucie subiektywne
Ból jest odczuciem bardzo subiektywnym. Każdy z nas ma inną tolerancję na ból i może odczuwać go w zupełnie innym stopniu. Przykładowo: ukłucie igły przy pobieraniu krwi dla jednej osoby będzie bolesnym i nieprzyjemnym przeżyciem, a dla innej mało odczuwalnym zabiegiem.
W praktyce fizjoterapeutycznej umiejętność oceny bólu pacjenta jest niezwykle istotna. Pomaga we właściwym doborze terapii, odpowiednich ćwiczeń i ich intensywności, a także umożliwia ocenę postępu rehabilitacji.
W wielu przypadkach to właśnie uśmierzenie bólu, a tym samym przywrócenie komfortu życia, stanowi główny cel rehabilitacji. Używając zatem jednej ze skal, terapeuta, a także pacjent, może ocenić jej skuteczność.
Popularne skale oceny intensywności bólu to skala VAS oraz skala Laitinena.
Skala VAS – ból w skali od 0 do 10
VAS (z ang. Visual Analogue Scale, czyli wizualna skala analogowa) to zdecydowanie najbardziej popularna skala służąca do subiektywnej oceny odczuwania bólu.
Skala VAS zazwyczaj występuje w postaci linijki ze specjalnymi oznaczeniami. Ma dziesięć stopni – od 0, które oznacza całkowity brak bólu do poziomu 10, który w ułatwieniu oznacza ból nie do zniesienia (najsilniejszy ból, jaki pacjent może sobie wyobrazić).
Czasem – oprócz oznaczenia słownego i cyfrowego – dodany jest kolor: zielony przy 0, przechodzący w żółty przy stopniu 5, przez pomarańczowy, aż do czerwonego przy liczbie 10, czyli najmocniejszym bólu.
Zdarza się, że skala ilustrowana jest także grafikami w postaci rysunków twarzy (od uśmiechniętej do smutnej i cierpiącej). Oznaczenia te mają ułatwić pacjentowi wskazanie odpowiedniego stopnia bólu, który jest najbardziej tożsamy z jego odczuciami.
I tak: 0 oznacza brak bólu, od 1 do 3 – ból łagodny, od 4 do 6 – ból umiarkowany, natomiast od 7 zaczyna się ból silny, który przechodzi w bardzo silny aż do punktu 10, czyli bólu nie do wytrzymania.
Skala Laitinena – cztery obszary oceny bólu
Skala Laitinena również jest skalą do subiektywnej oceny bólu przez pacjenta. Jest nieco bardziej rozbudowana niż skala VAS.
Zawiera cztery obszary do oceny w skali od 0-4, gdzie cyfra 0 oznacza całkowity brak problemu w danym obszarze, natomiast cyfra 4 maksymalny jego stopień.
Obszary, które są poddawane ocenie w skali Laitinena to:
- nasilenie bólu,
- częstotliwość występowania bólu,
- częstotliwość zażywania środków przeciwbólowych,
- ograniczenia aktywności ruchowej.
Można powiedzieć, że jest to pewnego rodzaju kwestionariusz dla pacjenta, ponieważ specjalista prosi o wskazanie natężenia problemu w czterech obszarach, a następnie sumuje punkty.
Dzięki skalom subiektywnej oceny natężenia bólu można śledzić postępy terapeutyczne, więc ocena dokonywana jest nie tylko na pierwszej wizycie, ale także w trakcie rehabilitacji.
Przed udaniem się do specjalisty warto zastanowić się nad tym, w jakim stopniu odczuwasz ból, jak często Ci on towarzyszy, w jaki sposób wpływa na Twoje życie. Jeśli będziesz mieć problem z dokładnym określeniem natężenia bólu, to specjalista może Ci pomóc poprzez zadanie pytań pomocniczych.
Źródło tekstu: https://www.bardomed.pl/blog/porady-eksperta/subiektywna-ocena-natezenia-bolu-skala-vas-i-skala-laitinena/